Sperm değerleri global ölçekte düşüyor

30 Aralık 2022

Güncel bilimsel çalışmalar erkeklerde kısırlık ile ilgili dikkat çekici veriler ortaya koyuyor. 2022 yılının Kasım ayında sonuçları açıklanan bir çalışma dünya çapındaki erkeklerin sperm sayılarında %50 oranında bir düşüş olduğunu gösteriyor. Göstergelerin doğrulanması ve düşüşün devam etmesi hâlinde insanların üremesi üzerinde önemli etkilerin gündeme gelebileceği şimdiden tartışılıyor. Araştırmacılar, sperm kalitesindeki azalmanın genel sağlığın önemli yansımalarından biri olduğunun altını çizerek erkek sağlığının bozulduğuna işaret ediyor. Bu haftaki köşe yazımda, uzun zamandır altı çizilen sperm değerlerindeki düşüşle ilgili önemli görüşleri paylaşacağım.

Sperm Kalitesinin Ölçüm Kriterleri Değişti

Erkek kısırlığı özelinde endişe yaratan veriler bilim dünyasında çeşitli tartışmaları beraberinde getirdi. Bazı uzmanlar sperm sayısındaki ve hâliyle kalitesindeki düşüşün ciddiyetle ele alınması gerektiğini savunurken bazı uzmanlar sperm kalitesini ölçen modern sistemlerin gelişiminin daha doğru sonuçların alınmasını sağladığına işaret ediyor. Artık sperm kalitesinin ölçümlenmesinin ilerlediği ve standartlaştığını söyleyen bilim insanları tıbbi değerlendirme yöntemlerindeki ilerlemenin sperm değerlerindeki düşüşü daha belirgin hâle getirebileceğini öne sürüyor. Ortak kanı ise erkeklerin eski zamanlardaki kadar sağlıklı olmadıkları yönünde. Dolayısıyla tartışmanın üreme fonksiyonlarından ziyade erkek sağlığına yönlenmesi gerektiği konuşuluyor.

Sperm Değerlerindeki Düşüşün Nedeni Henüz Belirlenemiyor

Son 50 yılda sperm değerlerinin %50 oranında azaldığını ortaya koyan çalışmada 53 ülkeden erkeklerin verileri inceleniyor. Ancak spesifik bir ülkedeki katılımcıların sperm sayılarının diğerlerinden daha düşük olup olmadığı veya dünyanın belirli bölgelerinde yaşayan erkeklerin sperm değerlerindeki düşüşün daha hızlı olup olmadığı yönünde yeterli veri bulunmuyor. Bu noktada dikkat çekici bir diğer teori ise erkeklerin üreme sağlığındaki hasarın henüz annelerinin rahmindeyken başlayabileceği. Gebelik dönemindeki kadınların strese maruz kalması, sigara ve alkol kullanması ya da insan yapımı kimyasallarla temas etmesi erkek üreme sistemi gelişimine zarar verebiliyor. Elbette erkeklerin yaşam alışkanlıklarının da göz ardı edilmemesi önemli. Yeterince egzersiz yapılmaması, obezite ve işlenmiş gıdaların tüketimi genel sağlığı ve dolayısıyla sperm kalitesini etkileyebiliyor.

Doğru Seçimler ile Sperm Kalitesi Desteklenebilir

Sperm kalitesini belirleyen tek bir unsurdan bahsedilmesi ne yazık ki mümkün değil. Yine de sperm sayısını da genel anlamda sperm kalitesini de artırabilecek seçimler yapılabilir. Sağlıklı bir kiloda kalmak son derece önemli bir avantajdır. Düzenli olarak hareket etmek, damar sağlığını iyileştirmek adına temel gerekliliklerdendir. Sağlıklı beslenmenin, günlük beslenme programına meyve ve taze sebze eklemenin sperm kalitesini desteklediği bilinir. Tüm bunlara ek olarak stresten uzak durmak ve cinsel yolla bulaşan hastalıklara karşı tedbirli olmak da kritik derecede önemlidir. Sigarayı bırakmak, alkol tüketimini kısıtlamak ve toksin maruziyetini azaltmak sperm kalitesinin çevresel faktörler nedeniyle azalmasını veya azalma hızının engellenmesini sağlayabilir.